Nieleczone choroby zębów doprowadzają nie tylko do szczerbatego uśmiechu i nieprzyjemnego zapachu z ust. Konsekwencją zaniedbań w tej kwestii może być nawet zgon, a w mniej traumatycznej wersji – zawał serca. To tylko kilka pozycji z długiej listy szkód, jakie w organizmie mogą wyrządzić nieleczone schorzenia zębów.

Z najnowszego raportu Najwyższej Izby Kontroli wynika, że odsetek osób bezzębnych w Polsce wciąż rośnie – obecnie już ponad 40 proc. osób w wieku 65+ nie ma ani jednego zęba. Dlaczego tak jest? Ponieważ nie chodzimy do dentysty, a nie chodzimy, bo wciąż – niepotrzebnie zresztą – boimy się leczenia zębów. Wolimy chodzić z dziurą w zębie i bólem, pomagając sobie domowymi sposobami. Tymczasem każdy stan zapalny w jamie ustnej powinien skłonić do spotkania z dentystą – apelują o to nie tylko sami stomatolodzy, ale także kardiolodzy, gastroenterolodzy, ginekolodzy, a nawet specjaliści medycyny estetycznej i transplantologii, którzy codziennie stykają się w swojej pracy z konsekwencjami zdrowotnymi nieleczonych chorób zębów.

Przyczyną komplikacji zdrowotnych spowodowanych chorymi zębami są:

• bakterie, które mogą dostać się do krwiobiegu i zainfekować dowolny narząd;
• czynniki zapalne wytwarzane w miejscu zakażenia, które początkowo wprawdzie stymulują układ odpornościowy do reakcji, ale z czasem dezorganizują i osłabiają działanie naturalnych sił obronnych organizmu. Mogą również doprowadzić do dezorientacji komórek odpornościowych, a w konsekwencji – nawet do rozwoju choroby autoimmunologicznej.

Natomiast skutki, do których mogą doprowadzić próchnica i choroby dziąseł, są następujące:

• Problemy stomatologiczne – zapalenie może przenieść się w głąb chorego zęba, zniszczyć jego wnętrze, czyli miazgę, zaatakować tkanki okołowierzchołkowe zębów lub aparat zawieszeniowy zęba (do tej konsekwencji prowadzi m.in. paradontoza). W rezultacie zęby zaczną się chwiać i z czasem wypadać. Luka po utraconym zębie powoduje, że pozostałe elementy uzębienia zaczynają „wędrować” w dziąsłach, obracać się i wykoślawiać, dążąc do zamknięcia szeregu. Nieprawidłowe ustawienie zębów powoduje ścieranie się szkliwa i wady zgryzu, czego konsekwencją jest dalsze pogarszanie się stanu uśmiechu i problemy ze stawami skroniowo-żuchwowymi.
• Choroby układu krążenia – bakterie z chorych zębów, które przedostały się do krwiobiegu, przyspieszają tworzenie blaszki miażdżycowej, co powoduje zwężenie światła tętnicy i może skutkować zawałem lub udarem mózgu.
• Powikłania ginekologiczne – poza przedwczesnym porodem, nieleczone choroby zębów mogą spowodować poronienie lub trudności w utrzymaniu ciąży.
• Problemy gastryczne – wypadanie lub usuwanie chorych zębów powoduje, że pojawiają się problemy z gryzieniem pokarmów i nieświeży oddech. Kiedy niedostatecznie rozdrobnione pożywienie trafi do żołądka, może wywołać ból w żołądku lub w jelitach, refluks i zgagę. Problemem jest bezzębie, ponieważ bez protezy stomatologicznej pacjent nie umie zjeść niczego twardszego i przechodzi na pokarm płynny lub papkowaty, co nie służy pracy układu pokarmowego i powoduje zanik elementów przyzębia, dzięki którym można osadzić protezę w dziąsłach.
• Choroby nerek – w skrajnym przypadku drobnoustroje mogą spowodować nawet całkowitą niewydolność tego narządu.
• Zaburzenia w obrębie głowy – nieleczone schorzenia zębów mogą doprowadzić do zaburzeń równowagi i słuchu, spowodowanych przez bakteryjne zapalenie zatok obocznych nosa lub zapalenie nerwu słuchowego. Mogą też pojawić się bóle głowy z powodu naprężeń spowodowanych przez stawy skroniowo-żuchwowe, w których dochodzi do przeciążeń z powodu złych warunków zgryzowych. Bakterie mogą też spowodować zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych.
• Sepsa – bakterie po przedostaniu się z chorych zębów do krwiobiegu przy osłabionym układzie odpornościowym mogą wywołać ogólne zakażenie ustroju, a nawet zgon.
• Przedwczesne starzenie się – z powodu utraty zębów tkanki twarzy tracą podparcie. Szybciej wiotczeją, co eksponuje zmarszczki i nadaje twarzy zgnębiony, niezadowolony wygląd.
• Schorzenia układu ruchu – jeśli bakterie z chorych zębów lub dziąseł dotrą do stawów, spowodują ich zapalenie. Zapalenie stawów przełoży się na ograniczoną ruchomość kończyn i kręgosłupa oraz ból.
• Niepowodzenie po przeszczepie lub brak kwalifikacji do transplantacji – ryzyko jest bardzo duże, ponieważ układ odpornościowy poprzez zaangażowanie w walkę z drobnoustrojami powodującymi próchnicę lub paradontozę jest silnie pobudzony, dzięki czemu zabezpiecza przed przeniesieniem zakażenia z jamy ustnej na inne tkanki. Konieczność podania leków immunosupresyjnych znosi zabezpieczenie przed atakiem bakterii, a te – wędrując z krwią – mogą zainfekować praktycznie każdą tkankę, w tym przeszczep.