Bieganie to czysta przyjemność – pod warunkiem, że nic nie boli, nie uwiera i nie puchnie. Kontuzje i bóle nóg, pasa miednicowego i kręgosłupa – tak przedstawia się lista dolegliwości, które mogą przytrafić się każdemu amatorowi tej formy aktywności fizycznej. Nie wszystkie wymienione przypadłości od razu uniemożliwiają bieganie. Kontuzje mogą bowiem rozpoczynać się prawie niezauważalnym spadkiem wytrzymałości kończyny czy tylko lekkim, przemijającym bólem. Aby nieświadomie nie pogłębić problemu zdrowotnego, warto najpierw dowiedzieć się, jak biegać i poznać, czym charakteryzują się poszczególne kontuzje biegaczy.
Kolana
Ból kolana po bieganiu to częsta przypadłość zarówno początkujących, jak i zawodowców. Najczęściej to efekt przeciążeń, którym kolano biegacza podlega podczas podczas skoków czy poruszania się po pochyłym terenie. Jeśli dolegliwość pojawia się z przodu, najczęściej tuż pod samą rzepką, określana jest jako kolano skoczka. Dotyczy głównie osób z nadwagą, przykurczami i brakiem równowagi między przednimi i tylnymi mięśniami uda. Dość częste jest też skręcenie kolana, w którym dochodzi do uszkodzenia aparatu więzadłowego w obrębie stawu kolanowego. Obie kontuzje wymagają leczenia i odpowiednio długiej przerwy w treningach.
Podudzia
Jeśli objawy dotyczą obu podudzi, najczęściej są to efekty przetrenowania albo treningu bez odpowiedniego przygotowania mięśni. Kiedy dokucza tylko jedna łydka, a ból jest ostry i pojawia się po treningu szybkościowym czy połączonym z wyskokami, wskazuje to na naciągnięcie mięśni leżących z tyłu goleni: brzuchatego łydki, płaszczkowatego i podeszwowego. Może też pojawić się ból piszczeli –zdecydowanie częściej jako wynik podrażnienia nerwów i mięśni po przetrenowaniu niż złamania samej piszczeli. Aby uniknąć wymienionych problemów, trening biegacza powinien rozpoczynać się rozgrzewką i być dostosowany do możliwości danej osoby.
Pięty, podeszwy i palce
Częstym problemem jest zapalenie rozcięgna podeszwowego, objawiające się bólem w okolicy środka podeszwy lub guza piętowego. Dotyka głównie osoby ze stopą płaską lub płasko-koślawą. Kontuzja ta może być spowodowana przez złą technikę biegu, przeciążenie łydki lub ścięgna Achillesa, nieodpowiednio dobrane buty do biegania lub nadmierne obciążenie podczas treningu. Tymczasowa przerwa w bieganiu i leczenie tego zapalenia są konieczne, aby uniknąć przewlekłej kontuzji. Przy słabo napiętych i rozciągniętych mięśniach goleni, gwałtownym zwiększaniu obciążeń treningowych w trudnym terenie i przy złej technice biegowej może dojść do podrażnienia mięśni łączących staw skokowy z podstawą palców. Wtedy na powierzchni stopy odczuwa się ból, który powinien minąć po kilkudniowym odpoczynku.
Uda, pachwiny, pasmo biodrowo-piszczelowe i dolny odcinek kręgosłupa
W pachwinach najczęściej pojawia się nadwyrężenie przywodzicieli nóg, spowodowane nadmiernym rozciąganiem tych mięśni i nienaturalnie wydłużonym krokiem biegowym. Biegacz odczuwa napięcie w pachwinie i dyskomfort. Jeśli pojawiają się dodatkowo silny ból i opuchlizna, wskazuje to na zerwanie mięśnia w pachwinie. Zła technika biegu i nadmierne naciąganie mięśni mogą również przyczynić się do kontuzji mięśnia dwugłowego uda. Ból samego kolana może być z kolei wywołany uszkodzeniem lub nadmiernym napięciem w obrębie pasma biodrowo-piszczelowego, co wpływa na zmianę pracy rzepki. Generuje to tarcia w stawie kolanowymi i z czasem może prowadzić do jego uszkodzenia. Aby tego uniknąć, zalecana jest czasowa przerwa w bieganiu. U osób z nadwagą i/lub prowadzących siedzący tryb życia po treningu dość często pojawiają się bóle w kręgosłupie krzyżowo-lędźwiowym. Rzadko są efektem przetrenowania, a wynikają głównie z obciążeń spowodowanych nadwyżką kilogramów i słabością mięśni.
Zapalenie ścięgna Achillesa
Objawia się bólem i dyskomfortem w okolicy pięty lub samego ścięgna Achillesa. Mogą wystąpić obrzęk, trzeszczenie, zgrubienia lub guzki na przebiegu ścięgna. Kiedy pojawią się symptomy zapalenia, należy na kilka dni przerwać treningi. Na dolegliwości ze strony ścięgna Achillesa narażone są głównie osoby mające stopy w typie pronatora oraz kobiety (szczególnie te, które chodzą na wysokich obcasach).
Staw skokowy
Powodem kontuzji zawsze jest uraz mechaniczny – czasem wystarczy źle stąpnąć i efektem może być skręcenie kostki lub jej zwichnięcie. Skręcenie stawu skokowego wiąże się z uszkodzeniem aparatu więzadłowego w tym rejonie; zwichnięcie kostki polega z kolei na przemieszczeniu kości występujących w okolicy stawu skokowego. Skutkiem urazu jest ból i opuchlizna. Zarówno skręcenie, jak i zwichnięcie są powodem do okresowego zawieszenia treningów.
Zapalenie okostnej kości piszczelowej
Dość częsta przypadłość charakterystyczna dla osób, które dopiero zaczynają biegać. Rozpoznaje się ją po sztywności, dyskomforcie i bólu w przedniej, najczęściej wewnętrznej części goleni. Jest wynikiem przeciążeń podczas treningu lub za długiego jego czasu, źle dopasowanego obuwia i słabością mięśni przedniej części goleni. Bieganie dla początkujących powinno zatem być ukierunkowane nie tylko na właściwe ustawienie parametrów treningu, ale i na wzmocnienie wymienionej partii mięśni.
