Ból pleców często jest wynikiem schorzeń bezpośrednio dotykających kręgosłup. Najczęściej dopatrujemy się przyczyny w zwyrodnieniu stawów czy w przeciążeniach. Tymczasem dolegliwości odczuwane ze strony kręgosłupa mogą mieć różne pochodzenie. Mogą np. być spowodowane przez stres lub być symptomem choroby innych narządów. Z tego powodu przed podjęciem jakichkolwiek działań leczniczych konieczne jest rozpoznanie właściwej przyczyny bólu. W postawieniu właściwej diagnozy pomoże określenie cech samego bólu: jego charakteru i intensywności, momentów występowania i częstotliwości. Zawsze powodem do niepokoju są bóle kręgosłupa trwające dłużej niż 2 tygodnie oraz ból, który pojawił się nagle, jest gwałtowny, uniemożliwia poruszanie się i taki, któremu towarzyszy obrzęk lub stan zapalny. W wymienionych sytuacjach wskazany jest niezwłoczny kontakt z lekarzem. Najważniejsze przyczyny bólu kręgosłupa to:
- Mała aktywność fizyczna – spędzanie wielu godzin w pozycji siedzącej lub unikanie ruchu powodują, że mięśnie grzbietu i brzucha, które wspomagają kręgosłup w utrzymywaniu wyprostowanej postawy ciała, stają się słabsze, wiotczeją i przestają być podporą dla kręgosłupa. To powoduje nieprawidłowy rozkład obciążeń działających na kręgi i znajdujące się pomiędzy nimi dyski, czyli krążki międzykręgowe i z czasem może doprowadzać do deformacji w kręgosłupie.
- Nadmierne obciążanie kręgosłupa – przeciążamy go codziennie wiele razy.
- Nieprawidłowe długotrwałe siedzenie – z zakładaniem nogi na nogę, wyginaniem pleców w pałąk, siadaniem na zbyt wysokich lub niskich krzesłach (podczas siedzenia stopy powinny być oparte na podłodze), siadaniem na brzegu krzesła lub fotela.
- Zbyt długie przebywanie w pozycji stojącej – szczególnie nieruchomo. Podczas długiego stania dobrze jest zmieniać pozycję i opierać naprzemiennie stopę prawą i lewą na krawężniku lub niskim podnóżku.
- Nieprawidłowe ułożenie podczas snu – spanie z poduszkami ułożonymi zbyt wysoko (to przeciąża kręgi szyjne) lub z podkurczonymi nogami.
- Noszenie butów na bardzo wysokich i niestabilnych obcasach.
- Nieodpowiednie podnoszenie ciężarów – ciężkie przedmioty zawsze podnosimy z pozycji kucznej, przy czym plecy muszą być proste. Dźwiganie ciężaru przy pochylonych plecach i wyprostowanych kolanach może spowodować, że powstanie bolesna przepuklina, która ograniczy ruchomość kręgosłupa. Najczęściej odczuwa się wtedy gwałtowny ból pleców w odcinku lędźwiowo-krzyżowym.
- Nierównomierny rozkład obciążeń – noszone ciężary zawsze staramy się rozłożyć na dwie ręce. Jeśli to jeden ciężki przedmiot, wówczas powinniśmy opierać go na biodrze lub przenosić z zastosowaniem specjalnych pasów.
- Choroba zwyrodnieniowa – objawia się zniekształceniem i uszkodzeniem stawów i kręgów w kręgosłupie. Może mieć charakter pierwotny czyli pojawia się bez określonej przyczyny lub może być spowodowana czynnikami fizycznymi, najczęściej o długotrwałym działaniu (długie siedzenie przed komputerem, praca w pozycji wymuszonej), stanami zapalnymi, wrodzonymi wadami kręgosłupa czy starzeniem się organizmu. Najczęściej dotyczy odcinka szyjnego i lędźwiowego.
- Stany urazowe – ból kręgosłupa pojawia się pierwotnie w miejscu urazu, a z czasem może dotyczyć odcinków sąsiadujących. Złamanie kręgów lub uszkodzenia mięśni pleców i brzucha podtrzymujących kręgosłup generują powstanie nieprawidłowych naprężeń w tkankach i w samej strukturze kręgosłupa, co może z czasem prowadzić do rozwoju choroby zwyrodnieniowej.
- Nieprawidłowa postawa – chodząc należy trzymać plecy wyprostowane, a na krześle lub fotelu siedzieć tak, aby oparcie podtrzymywało kręgosłup głównie w jego części krzyżowo-lędźwiowej. Szczególną uwagę na prawidłową postawę powinny zwracać kobiety w ciąży, ponieważ rozwijająca się ciąża powoduje przeniesienie środka ciężkości w ciele przyszłej mamy i powstanie dużych naprężeń w układzie mięśni umocowanych do kręgosłupa.
- Wady kręgosłupa – mogą powodować bóle już od wczesnego dzieciństwa albo ujawnić się dopiero w wieku dojrzałym (jak w przypadku lumbalizacji, która powoduje bóle kręgosłupa w okolicy lędźwiowo-krzyżowej).
- Stres i pośpiech – powodują nadmierne wydzielanie adrenaliny, hormonu stresu. Prowadzi to do chronicznego napięcia mięśni, które z czasem powoduje zmiany zwyrodnieniowe i bóle w okolicy kręgosłupa.
- Choroby innych narządów – najczęściej ból wywołują nowotwory zlokalizowane w okolicy kręgosłupa lub w jego strukturach. Guzy rozrastające się w rdzeniu kręgowym szybko powodują objawy bólowe, ponieważ w krótkim czasie powodują uciski na nerwy.
- Nieodpowiednia dieta – za mała ilość wapnia i fosforu w posiłkach powoduje osłabienie tkanki kostnej. Kręgi stają się przez to mniej wytrzymałe na naciski i przeciążenia oraz bardziej podatne na uszkodzenia i deformacje. To sprzyja powstawaniu zwyrodnień.
- Infekcje i stany zapalne – dolegliwości mogą się pojawić jako skutek rozwijającego się stanu zapalnego związanego z infekcją albo też z zesztywniającym zapaleniem stawów kręgosłupa.
