Stres krótkotrwały, choć silny, mobilizuje do działania. Stres długotrwały osłabia nasze mechanizmy ochronne, dlatego działa niszcząco na organizm i powoduje, że działamy wolniej i chorujemy. Trzeba wiedzieć, jak radzić sobie ze stresem, i korzystać z tych metod na co dzień – bo schorzenia wywołane przez zbytnie napięcie nerwowe mogą zdezorganizować nam życie na długo lub na zawsze. Stres zawsze w pierwszej kolejności wywołuje reakcję fizyczną, która ma przygotować organizm do walki lub ucieczki. Przewlekły stres uruchamia mechanizmy na linii podwzgórze – przysadka – nadnercza (tzw. oś HPA), które – poza wpływem na ciało – działają także na sferę psychiczną. Za pojawienie się reakcji na stres odpowiadają głównie trzy hormony:
- adrenalina – to hormon stresu pełniący główną rolę w generowaniu odpowiedzi ustroju na zdarzenie wywołujące napięcie nerwowe; wydzielana jest jako pierwsza;
- noradrenalina – trafia do krwiobiegu po adrenalinie;
- kortyzol – wydzielany, jeśli sytuacja kryzysowa trwa dłużej niż 10-20 minut. Zwany jest cichym zabójcą, ponieważ kiedy kryzys nieco łagodnieje, to spada wprawdzie poziom adrenaliny i noradrenaliny, ale kortyzol wciąż jest wydzielany w większej ilości i powoli ale skutecznie powoduje wiele niekorzystnych zmian w ustroju.
Sytuacja zagrożenia powoduje też wydzielenie wielu innych hormonów, m.in. aldosteronu, tyroksyny, glukagonu, wazopresyny, parathormonu oraz znoszących odczuwanie bólu endorfin i enkefalin. Lista schorzeń, których przyczyną jest stres w pracy, zdezorganizowany dom czy kryzys w związku, jest długa. Poznaj ją – będzie ci łatwiej wyłapać objawy stresu i zrozumieć, jak ważne jest, aby umieć opanować emocje i zawalczyć o zdrowie.
Choroby układu krążenia
Adrenalina zwiększa częstotliwość skurczów serca, co może powodować częstoskurcz, arytmię i zaburzenia tętna. Hormon ten powoduje też zaburzenie gospodarki potasowej i wzrost ciśnienia krwi, co może prowadzić do rozwoju nadciśnienia, zawału serca i udarów mózgu.
Zaburzenia hormonalne
W reakcje związane ze stresem przewlekłym angażowana jest przysadka mózgowa. To gruczoł wpływający na pracę wielu innych gruczołów dokrewnych. To dlatego stres powoduje zakłócenie całej gospodarki hormonalnej ustroju. Skutkiem może być np. cukrzyca lub niepłodność.
Zaburzenia natury psychicznej
Stres wywołuje lęk. Na tej bazie powstają zaburzenia lękowe (nerwica lękowa) i zaburzenia nerwicowe, np. nerwica serca. Pojawia się nawet depresja. Leczenie nerwicy jest konieczne, bo zlekceważenie tego schorzenia może powodować poważniejsze zaburzenia natury psychicznej.
Choroby układu pokarmowego
Układ pokarmowy jest silnie unerwiony. Z tego powodu szybko i żywiołowo reaguje na stres. Ponadto pośpiech podczas posiłków i bezpośrednio po nich oraz spowodowane tym niedokładne rozdrabnianie pokarmu powodują zakłócenia w pracy żołądka i jelit, refluks i zmiany w rytmie i częstotliwości wypróżniania się.
Zaniki pamięci i problemy z nauką
Aby pamięć, procesy poznawcze i zdolność myślenia abstrakcyjnego działały sprawnie, potrzebna jest solidna dawka glukozy. Kortyzol powoduje zaburzenia w gospodarce cukrowej ustroju. Ponadto hormon ten przyczynia się do zmniejszenia ilości synaps w przedczołowej korze mózgu, a więc w obszarze odpowiedzialnym za pamięć krótkotrwałą. Mniej synaps to gorsza komunikacja między neuronami, a w konsekwencji – gorsze tworzenie śladów pamięciowych.
Problemy z ciążą
Stres w ciąży powoduje słabsze dotlenienie płodu i wzmaga skurcze macicy. Może to skutkować zaburzeniem rozwoju dziecka lub doprowadzić do porodu przedwczesnego a nawet poronienia. W ciąży można pić zioła na uspokojenie – bezpieczne są melisa i rumianek.
Bóle głowy i wady zgryzu
Wynikają z podwyższonego ciśnienia krwi, ale też mogą być skutkiem bruksizmu, czyli nawykowego silnego zaciskania szczęk i zgrzytania zębami. Bruksizm prowadzi do niszczenia zębów i ich wypadania. Nieuzupełnione luki po zębach generują z kolei wady zgryzu.
Osłabienie układu odpornościowego
Stres powoduje słabsze wchłanianie witamin i minerałów, co niekorzystnie odbija się na zdrowiu ogólnym, zwiększa ryzyko pojawienia się schorzeń autoimmunologicznych i powoduje, że stajemy się podatni na zakażenia. Występują grzybice, alergie, trudniej goją się rany.
