Charakterystyka okresu noworodkowego

Okres noworodkowy to czas, w którym dziecko ma za zadanie przystosować się do życia poza organizmem mamy. Musi nauczyć się oddychać, jeść, wydalać oraz komunikować swoje potrzeby rodzicom, którzy również dopiero przyzwyczajają się do nowych wyzwań. Nowością dla malucha są różnorodne bodźce, takie jak światło, dźwięki, zapachy, ale również uczucie głodu, zimno czy ból. W ciągu pierwszych czterech tygodni życia małego dziecka toczy się głównie wokół jedzenia i snu. Noworodki przesypiają około 16-20 godzin na dobę, z przerwami co około 3 godziny na karmienie. Warto pamiętać, że równie ważną potrzebą malucha jest bliskość rodzica, zwłaszcza mamy, z którą młody człowiek był blisko związany podczas dziewięciu miesięcy życia płodowego.

Dla małych wcześniaków pierwsze tygodnie po urodzeniu to trudny czas dojrzewania do samodzielnego życia, często w warunkach oddziałów intensywnej terapii. W tym okresie neonatolog poza wspomaganiem płuc i serca przygląda się maluchom pod kątem potencjalnych powikłań wcześniactwa takich jak martwicze zapalenie jelit, przetrwały przewód tętniczy, zakażenia, choroby siatkówki (retinopatia), przewlekła choroba płuc czy krzywica (osteopenia).  

Okres noworodkowy to również czas, kiedy konieczna jest diagnostyka nieprawidłowości  stwierdzanych przez położnika w czasie ciąży. Zdarza się, że niemowlę wymaga przedłużonej hospitalizacji w celu wykonania szeregu badań, ale u dużej części dzieci wystarczają jedynie seryjne powtarzane badania USG.

Kiedy warto udać się na wizytę do neonatologa?

Niejednokrotnie, podczas adaptacji do życia pozamacicznego, mogą wystąpić zaburzenia. Na wizytę u neonatologa warto zgłosić się, jeśli dziecko:

• nie przybiera na masie ciała;
• nie wybudza się do karmień;
• wymiotuje lub intensywnie ulewa;
• ma męczące zaparcia lub biegunki;
• prezentuje zmiany skórne;
• ma żółte zabarwienie skóry (zwłaszcza, gdy ten objaw narasta w czasie lub utrzymuje się zbyt długo);
• zachowuje się w niepokojący sposób, miewa nasilone drżenia kończyn, układa się nietypowo lub okresowo miewa napady nieutulonego płaczu

Wizyta w poradni neonatologicznej jest często zalecana już podczas wypisu z oddziału noworodkowego, najczęściej w przypadku wcześniaków, które pod opieką neonatologa powinny pozostawać przynajmniej do końca pierwszego roku życia. Konsultacji neonatologa potrzebują także pacjenci z infekcjami wrodzonymi oraz niektórymi wadami rozwojowymi. Są to pacjenci wysokiego ryzyka wystąpienia powikłań, dlatego wymagają czujnej i fachowej obserwacji.

Przygotowanie i przebieg wizyty u neonatologa

Wizyta u neonatologa nie wymaga specjalnego przygotowania. Nie różni się od wizyt u pediatry czy lekarza rodzinnego. Rodzice powinni pamiętać o zabraniu ze sobą książeczki zdrowia dziecka, wypisu z oddziału noworodkowego oraz karty ciąży mamy. Na początku wizyty, neonatolog zbierze wywiad z rodzicami na temat stanu zdrowia dziecka oraz ciąży i ewentualnych nieprawidłowości w jej przebiegu. Następnie lekarz zbada noworodka, zwracając szczególną uwagę na zgłaszane przez rodziców niepokojące objawy. Na podstawie informacji uzyskanych podczas badania, specjalista postawi diagnozę i zaproponuje dalsze postępowanie. Wizyta trwa około 20-30 minut.

Jedyną formą komunikacji noworodka ze światem jest płacz ‒ dlatego lekarzowi lub rodzicom nie zawsze uda się ustalić, co dokładnie dziecku dolega. Z pomocą przychodzą wówczas badania dodatkowe, które neonatolog może zlecić w przypadku wątpliwości, np. USG jamy brzusznej lub mózgowia oraz badania laboratoryjne.