Wskazania do badania spirometrycznego
Spirometrię warto wykonać szczególnie wtedy, gdy zaleci ją lekarz, a zakres takich sytuacji klinicznych jest bardzo szeroki i obejmuje:
- diagnostykę astmy lub przewlekłej obturacyjnej choroby płuc oraz monitorowanie ich przebiegu;
- kwalifikację do zabiegów chirurgicznych;
- ocenę czynności płuc u pacjentów ze stwierdzonymi chorobami śródmiąższowymi, np. sarkoidozą lub zwłóknieniem płuc w przebiegu chorób autoimmunologicznych.
Niejednokrotnie badanie spirometryczne jest elementem badań okresowych pracowników, zwłaszcza tych, którzy narażeni są na pyły lub substancje szkodliwe dla płuc.
Przeciwwskazania do wykonania spirometrii
Dla prawidłowo zakwalifikowanego pacjenta spirometria jest badaniem zupełnie bezpiecznym. Istnieją jednak schorzenia towarzyszące, które wykluczają możliwość jego przeprowadzenia. Do bezwzględnych przeciwwskazań należą:
- krwioplucie o nieznanej przyczynie;
- niekontrolowane nadciśnienie tętnicze ze znacznymi zwyżkami ciśnienia;
- przebyte krwawienia wewnątrzczaszkowe lub operacje w tej okolicy;
- objawy wskazujące na zwiększone ciśnienie wewnątrzczaszkowe;
- niedawno przebyta operacja okulistyczna lub na naczyniach krwionośnych;
- przebyte odwarstwienie siatkówki;
- obecne tętniaki aorty lub tętnic mózgowych;
- nieustabilizowana choroba przewlekła, np. niestabilna dławica piersiowa;
- niedawno przebyty zawał serca lub udar mózgu.
Występują również stany kliniczne, które mogą być przeciwwskazaniami względnymi ‒ wówczas decyzję o wykonaniu spirometrii podejmuje lekarz.
Przygotowanie i przebieg badania spirometrycznego
Spirometria jest badaniem nieinwazyjnym i bezbolesnym, chociaż wymaga od pacjenta nieco wysiłku. Przed badaniem nie należy palić papierosów przez co najmniej 4 godziny, optymalnie ‒ całą dobę. Ostatni posiłek powinien mieć miejsce nie później niż 2 godziny przed spirometrią. Czasem kilka dni przed badaniem należy odstawić przyjmowane leki, ale tylko jeśli tak zaleci lekarz. Spirometria jest wykonywana przez przeszkolonego w tym celu technika. Badanie odbywa się w pozycji siedzącej. Pacjent zaopatrzony jest w klamerkę na nos oraz specjalny ustnik, przez który należy oddychać. Na początku oddechy mają być spokojne, następnie na polecenie badającego trzeba nabrać jak najwięcej powietrza i bardzo dynamicznie je wypuścić. Wydech powinien trwać kilka sekund, dopóki technik nie powie, że można ponownie nabrać powietrza. Zazwyczaj wykonywane są trzy takie próby. Pacjent otrzymuje pomiary wykonane podczas badania. Należy je pokazać na kolejnej wizycie u lekarza prowadzącego, który je zinterpretuje i na ich podstawie wyda dalsze zalecenia.
