Zapalenie tarczycy typu Hashimoto jest chorobą autoimmunologiczną i może prowadzić do zniszczenia gruczołu tarczycowego. Choroba Hashimoto znana jest również jako przewlekłe zapalenie tarczycy, wole limfocytowe, a ostatnio najczęściej używaną nazwą jest autoimmunizacyjne zapalenie tarczycy. Choroba ta po raz pierwszy została opisana w 1912 roku przez japońskiego lekarza Hakuro Hashimoto, który nazwał ją „struma lymphomatosa”.
Objawy Hashimoto
U osób z chorobą Hashimoto mogą występować zarówno objawy niedoczynności, jak i nadczynności tarczycy. Tłumaczy się to tym, że podczas immunologicznego ataku na tarczycę ze zniszczonych komórek zostają uwolnione hormony, które są odpowiedzialne za przejściowe objawy nadczynności. Może to prowadzić nawet do niebezpiecznie wysokiego poziomu hormonów tarczycy we krwi. W miarę przebiegu choroby Hashimoto zasoby hormonalne tarczycy stopniowo się wyczerpują na skutek postępującej destrukcji i dochodzi do rozwoju pełnoobjawowej niedoczynności tarczycy. Wśród symptomów choroby Hashimoto należy wymienić:- zmęczenie i senność,
- bóle mięśni i stawów,
- trudności z oddychaniem,
- osłabienie,
- przygnębienie i rozdrażnienie,
- suchość skóry,
- kłopoty z utrzymaniem wagi,
- zaparcia,
- przedłużony czas miesiączki,
- słaba tolerancja zimna,
- chrypka,
- wole tarczycowe.
- postać zanikową powiązaną z genem HLA-DR3,
- postać przebiegającą z wolem powiązaną z genem HLA-DR5.
Znane są również czynniki środowiskowe, które u osób predysponowanych zwiększają ryzyko zachorowania. Należą do nich: nadmiar jodu, zanieczyszczenia powietrza, choroby bakteryjne i wirusowe, toksyny, niektóre lekarstwa. Choroba Hashimoto zwykle rozpoczyna się od stopniowego powiększenia tarczycy i często pacjent jest pierwszą osobą, która to zauważa. Mogą temu towarzyszyć zaburzenia połykania bądź zaburzenia oddychania. Może też występować chrypka, a czasami powiększeniu tarczycy towarzyszy ból. W miarę niszczenia tarczycy przez proces immunologiczny jej zdolności kompensacyjne wyczerpują się i dochodzi do niedoboru hormonów. W konsekwencji doprowadza to do całkowitej utraty zdolności produkcji hormonów tarczycy tzw. atroficznego zapalenia tarczycy, które uważane jest za stan nieodwracalny.
Diagnostyka choroby Hashimoto
Rozpoznanie choroby Hashimoto zaczyna się od wywiadu lekarskiego. Wykonywane jest badanie palpacyjne szyi, w którym endokrynolog wykrywa niebolesne powiększenie gruczołu tarczowego. W badaniach biochemicznych krwi wykrywane jest podwyższone miano przeciwciał anty-TPO-Ab, a także przeciwciała antytyreoglobulinowe (anty-TgAb), jak również przeciwciał przeciw receptorom TSH (przeciwciała TRAb). Badany jest również poziom hormonów tarczycy T3 i fT3 (trijodotyroniny) oraz T4 i fT4 (tyroksyny). Wykonywana jest także biopsja cienkoigłowa tarczycy (BACC), a następnie badanie histopatologiczne. Niekiedy pomocniczo w diagnozie choroby Hashimoto endokrynolog zleca wykonanie badania USG tarczycy.
Leczenie Hashimoto
Podczas leczenia choroby Hashimoto istotne są systematyczne wizyty u endokrynologa i ciągłe obserwowanie organizmu. Bardzo często na początku leczenia zaleca się przyjmowanie leków przeciwzapalnych, a następnie hormonu tarczycowego lewotyroksyny. Hormon jest podawany w tabletkach, które należy zażywać na czczo i popijać większą ilości wody. Zazwyczaj zażywanie leku nie daje skutków ubocznych i jest to terapia skuteczna. Trzeba jednak pamiętać, że konieczne jest już stosowanie tabletek do końca życia. Oczywiście, kiedy objawy choroby Hashimoto są już potwierdzone i zostanie wdrożone leczenie trzeba regularnie wykonywać badania poziomu hormonów tarczycy, czasem lekarz zleca również badanie USG.
Choroba Hashimoto a ciąża
Kobiety w ciąży z pozytywnymi wynikami na obecność przeciwciał anty-TPO mają większe ryzyko poronień. U kobiet z niedoczynnością tarczycy istnieje większe prawdopodobieństwo urodzenia dziecka upośledzonego intelektualnie. Jako że badanie tarczycy nie jest przeprowadzane rutynowo u młodych kobiet, zdarza się, że niedoczynność jest rozpoznawana dopiero wówczas, gdy występują powtarzające się poronienia. W ciąży często dochodzi do remisji choroby, manifestującej się zmniejszeniem wola, ustąpieniem objawów niedoczynności tarczycy, a także spadkiem przeciwciał, z pełnym nawrotem objawów choroby po porodzie. Ciąża też uważana jest za czynnik ryzyka wyzwalający chorobę Hashimoto i może inicjować tzw. pociążową niedoczynność tarczycy typu Hashimoto, która w 80% przypadków kończy się remisją, a w pozostałych 20% przechodzi w chorobę Hashimoto.
