Co to jest rektoskopia?
Rektoskopia to jedno z badań endoskopowych jelita grubego. W trakcie badania oceniana jest budowa błony śluzowej kanału odbytu, odbytnicy, a czasami także końcowego odcinka esicy (okrężnicy esowatej). Badanie jest bezpieczne i dobrze tolerowane przez pacjentów. Rektoskopia trwa krótko – zwykle 2 do 5 minut. Może być wykonywana u osób dorosłych i dzieci. Do przeprowadzenia rektoskopii stosuje się sztywny wziernik – rektoskop, który ma długość od 20 do 30cm. Średnica rektoskopu przeznaczonego dla osób dorosłych to 2cm, a dla dzieci 1cm. Światło doprowadzone jest za pomocą światłowodu – jest to tzw. oświetlenie zimne. Specjalna budowa rektoskopu umożliwia pobieranie materiału do badania histopatologicznego i bakteriologicznego, a także na przeprowadzanie zabiegów, jak usuwanie polipów, ciał obcych, oraz tamowanie krwawienia.
W jakim celu wykonuje się rektoskopię? Jakie są wskazania do rektoskopii?
Rektoskopia może być wykonywana jako badanie diagnostyczne, czyli w celu ustalenia rozpoznania choroby lub w celach terapeutycznych.
Wskazania diagnostyczne:
- krwawienia z odbytu lub obecność krwi w stolcu – ustalenie przyczyny krwawień
- problemy z wypróżnieniami (nietrzymanie stolca, daremne parcie na stolec) lub zmiana rytmu wypróżnień (zaparcia lub biegunki naprzemiennie z zaparciami), przewlekłe biegunki
- zmiana kształtu stolca (stolce cienkie, ołówkowate lub taśmowate)
- podejrzenie polipów, guzów lub owrzodzeń odbytnicy (pobranie wycinków)
- świąd odbytu lub sączenie się wydzieliny z odbytu
- ból ucisk w okolicy odbytu, bóle podbrzusza
- diagnostyka niedokrwistości z niedoboru żelaza o nieustalonej przyczynie
- diagnostyka amyloidozy
- endometrioza
Wskazania terapeutyczne:
- usuwanie polipów
- hamowanie krwawienia z owrzodzeń i guzów
- usuwanie ciał obcych
- poszerzanie zwężeń jelita grubego
Rektoskopia - jak wygląda badanie?
Przed rozpoczęciem badania zbierany jest wywiad medyczny. Następnie prosi się pacjenta o przyjęcie odpowiedniej pozycji – kolankowo-łokciowej. W uzasadnionych przypadkach badanie przeprowadzane może być w ułożeniu na lewym boku. Przed rozpoczęciem wziernikowania lekarz bada pacjenta per rectum. Następnie delikatnie wprowadzany jest wziernik – rektoskop (sztywny wziernik o długości 20-30 cm i średnicy 2cm). Dla zmniejszenia dyskomfortu stosowany jest żel znieczulający. Rektoskopia diagnostyczna trwa tylko kilka minut.
Jak przygotować się do rektoskopii?
Prawidłowe przygotowanie do rektoskopii jest bardzo ważne i zwiększa czułość badania. W trakcie przygotowań stosuje się specjalne preparaty, które przygotowują jelito do badania. Zaleca się nie spożywanie czarnej kawy, jagód, buraków oraz innych pokarmów barwiących stolec przez 3 dni przed badaniem.
W dniu zabiegu należy przez 6 godzin przed planowanym badaniem pozostać na czczo. Nie należy przyjmować żadnych płynów do 4 godzin przed badaniem. Na 2 godziny przed badaniem należy wykonać wlewkę doodbytniczą (lewatywę) preparatem do tego przeznaczonym. Nie należy żuć gumy ani palić tytoniu.
Jeżeli badanie jest wykonywane w znieczuleniu ogólnym, to wskazane jest stawienie się na badanie z osobą towarzyszącą. Po badaniu nie zaleca się prowadzenia pojazdów mechanicznych.
Leki stosowane przewlekle należy przyjmować zgodnie z zaleceniami lekarza.
Przeciwwskazania do rektoskopii
Rektoskopia to badanie dobrze tolerowane przez pacjentów i bezpieczne. Są jednak pewne przeciwwskazania do badania:- zaostrzenie chorób zapalnych jelita grubego (choroba Leśniewskiego-Crohna oraz wrzodziejące zapalenie jelita grubego)
- zaburzenia krzepnięcia krwi (jeżeli planowana jest rektoskopia terapeutyczna lub pobieranie wycinków)
Badanie to nie powinno być również wykonywane u osób z ciężkimi chorobami serca i płuc, na przykład przy niestabilnej chorobie wieńcowej lub w niewydolności krążenia znacznego stopnia, a także u kobiet w II i III trymestrze ciąży.
Rektoskopia – opinie
Pytania dotyczące rektoskopii najczęściej zadawane przez pacjentów lekarzom oraz w dyskusjach na forach internetowych to pytania: „Czy rektoskopia jest bolesna?” i „Czy rektoskopia jest badaniem bezpiecznym?”. Rektoskopia to badanie bezpieczne, trwające zaledwie kilka minut. Urządzenie – rektoskop, pokrywane jest żelem znieczulającym, co zmniejsza dyskomfort pacjenta. Pacjenci mogą otrzymać dodatkowo lek uspokajający. Badanie jest jednak dobrze tolerowane, co potwierdzają opinie pacjentów, którzy przeszli tą procedurę. Takie opinie można znaleźć, na przykład, na wielu forach internetowych. Rektoskopia może mieć duże znaczenie diagnostyczne - umożliwia bowiem niejednokrotnie ustalenie przyczyn niepokojących objawów ze strony przewodu pokarmowego. Krwawienie z odbytu lub nawet niewielka ilość krwi w stolcu to zawsze niepokojący objaw. Warto wtedy zgłosić się do lekarza, który na podstawie wywiadu ustali dalsze postepowanie. Rektoskopia jest bardzo często wykonywanym badaniem, gdy podejrzewa się, że źródło krwawienia znajduje się w odbytnicy. Hemoroidy to najczęstsza przyczyna krwawienia z odbytnicy. Chory odczuwa zwykle świąd, pieczenie w okolicy odbytu, ma także poczucie niepełnego wypróżnienia. Drugą co do częstości przyczyną krwawienia jest szczelina odbytu, której towarzyszy także ból w trakcie wypróżniana. Kolejną przyczyną krwawień są uchyłki i polipy jelita grubego. Polipy mogą występować jako zmiany pojedyncze lub mnogie. Badania naukowe wykazują, że na podłożu polipa bardzo często rozwija się choroba nowotworowa – rak jelita grubego. Zachorowalność i umieralność z powodu raka jelita grubego w Polsce wzrasta. Dlatego tak ważnym jest fakt, aby nie ignorować objawów krwawienia z przewodu pokarmowego, gdyż może to być jeden z objawów choroby nowotworowej. Nawet, jeżeli w przyszłości rozpoznane były u pacjenta hemoroidy, powinno się rozważyć diagnostykę dla wykluczenia choroby nowotworowej.
