Diagnostyka chorób układu moczowego – badania krwi i moczu
Pierwszym krokiem w kierunku wykrycia chorób układu moczowego są badania laboratoryjne – zarówno krwi, jak i moczu. Do najważniejszych parametrów oznaczanych z próbki krwi żylnej należą stężenia: kreatyniny (z wyliczonym na jej podstawie wskaźnikiem filtracji kłębuszkowej – eGFR), mocznika, kwasu moczowego oraz elektrolitów (zwłaszcza sodu i potasu). Istotne są również wskaźniki stanu zapalnego, czyli CRP i OB. W analizie moczu bada się zarówno jego parametry fizyczne (pH, barwę, zmętnienie, ciężar właściwy), jak i chemiczne (obecność: białka, glukozy, bilirubiny, a także: ketonów, hemoglobiny, tłuszczów, azotynów). Dodatkowo w ramach diagnostyki układu moczowego warto wykonać posiew moczu – badanie mikrobiologiczne, które pozwala określić, czy – a jeśli tak, to jakie – patogeny znajdują się w moczu (najczęściej są to bakterie).
Badania obrazowe układu moczowego – USG jako podstawa diagnostyki
Stwierdzenie nieprawidłowości wybranych parametrów uzyskanych w badaniach laboratoryjnych to sygnał, że należy poszerzyć diagnostykę o metody obrazowe. Podstawowym badaniem obrazowym w urologii i nefrologii jest USG układu moczowego. Ultrasonografia – jako jedna z najbezpieczniejszych procedur medycznych – może być wykonywana z dowolną częstotliwością, nawet u kobiet w ciąży. Pozwala m.in. ocenić położenie i budowę nerek, sprawdzić przepływ krwi w nerkach (dzięki technice Dopplera) oraz wykryć takie problemy jak: kamica nerkowa, torbiele, guzy, zastój moczu, zwężenie tętnicy nerkowej, wodonercze. Badanie odbywa się przez powłoki brzuszne, do których przykładana jest głowica ultrasonografu. Na monitorze powstaje obraz konkretnych narządów i tkanek tworzony przez odbite fale ultradźwiękowe. Przed poddaniem się USG układu moczowego trzeba zadbać o to, by pęcherz był napełniony.
W niektórych przypadkach oprócz USG układu moczowego do ustalenia rozpoznania konieczne jest przeprowadzenie również innych, rzadziej wykonywanych badań obrazowych. Chodzi tu przede wszystkim o badania z użyciem promieni rentgenowskich: klasyczne RTG jamy brzusznej, urografię, uretrografię, cystografię, pielografię, tomografię komputerową z kontrastem.
