Rehabilitacja to szeroko rozumiane postępowanie przywracające sprawność organizmu, do życia w rodzinie i społeczeństwie. Najlepsze efekty uzyskuje się, kiedy fizjoterapia i rehabilitacja fizyczna I psychiczna oraz zawodowa i społeczna wykorzystywane są kompleksowo.
Dzieje się tak, ponieważ holistyczne podejście do terapii uruchamia wiele wzajemnie zależnych od siebie reakcji organizmu i wprowadza harmonię między psyche a somą. Rehabilitację – głównie fizyczną – można prowadzić w warunkach domowych, ambulatoryjnych, szpitalnych lub sanatoryjnych; w formie indywidualnej, grupowej: na zajęciach stacjonarnych, w plenerze lub na turnusach rehabilitacyjnych. Obejmowani są nią dorośli oraz dzieci.
Rehabilitacja fizyczna - zdrowie fizyczne
Zabiegi rehabilitacyjne z wykorzystaniem fizykoterapii mogą być:
- uzupełnieniem terapii opartej na leczeniu chirurgicznym lub z zastosowaniem farmaceutyków;
- alternatywą dla inwazyjnych metod leczniczych, a w niektórych przypadkach – również dla farmakoterapii.
Powszechnie uważa się, że fizykoterapia działa głównie na układ ruchu człowieka, układ mięśniowy, stawy i skórę. Zapomina się natomiast często, że układ nerwowy również czerpie korzyści z zabiegów fizycznych: poprzez lepsze odżywienie i dotlenienie, dzięki pobudzonemu krążeniu i normalizowaniu wydzielania wewnętrznego, np. endorfin – hormonów szczęścia uwalnianych podczas gimnastyki leczniczej.
Form fizykoterapii jest wiele. Są to:
- Balneoterapia, czyli zabiegi wykorzystujące lecznicze działanie wody o różnych temperaturach i zawierającej rozmaite dodatki mineralne. Mogą to być zabiegi z wykorzystaniem ciśnienia strumienia wody (bicze wodne, masaże wirowe) lub kąpiele łagodnie omywające skórę.
- Leczenie falami świetlnymi – wykorzystuje się tu lasery i aparaturę na podczerwień. Fale aktywują ośrodkowy układ nerwowy, poprawiają stan skóry i aparatu ruchu.
- Magnetoterapia – stosuje się tu pulsujące pole magnetyczne.
- Kinesiotaping, czyli plastrowanie dynamiczne – metoda polegająca na oklejaniu określonych partii ciała plastrami o specjalnej konstrukcji w celu łagodzenia bólu i zapobiegania kontuzjom (np. rehabilitacja kolana).
- Kinezyterapia, czyli terapia ruchem. Oparta jest na niej rehabilitacja kardiologiczna i układu ruchu (m.in. ćwiczenia na kręgosłup, oddechowe).
- Terapia manualna – stosuje się dotyk i odpowiednio dawkowany ucisk dłońmi. Tą metodą można leczyć m.in. ból kręgosłupa, choroby stawów i skutki zwyrodnień, lub dolegliwości, których przyczyną jest przepuklina kręgosłupa.
Wymienione metody mogą być stosowane pojedynczo lub w formie łączonej, na całe ciało lub też jako rehabilitacja obszarowa/miejscowa. Stosować tu można kilka różnych rodzajów zabiegów, wykorzystywać sprzęt rehabilitacyjny i przyrządy gimnastyczne.
Rehabilitacja lecznicza - Zdrowie psychiczne
To metody na radzenie sobie z problemami, których nie da się zdiagnozować badaniem fizykalnym, laboratoryjnym czy obrazowym. Problemy te mogą:
- być związane z fizycznymi dysfunkcjami dotykającymi układ nerwowy człowieka;
- dotyczyć tylko strefy emocji i objawiać się spadkiem lub wahaniami nastroju;
- dotyczyć strefy emocji, ale dawać także objawy fizyczne (choć nie zawsze to, co pacjent odczuwa fizycznie da się zobrazować w badaniu medycznym, np. uczucie silnego kołatania serca w głębokiej nerwicy).
Rehabilitacja dotycząca obszaru psychiki realizowana może być w formie indywidualnej lub jako terapia zajęciowa – stacjonarnie lub w plenerze: w postaci cyklicznych spotkań albo też podczas turnusu rehabilitacyjnego. W celu poprawy stanu psyche organizuje się zajęcia, podczas których poprzez gry, symulacje i warsztaty:
- wykształcane są umiejętności samodzielnego radzenia sobie z emocjami, stresem i kryzysami oraz takie, które przygotowują do życia w grupie, podnoszą poziom własnej wartości i samoświadomość;
- uczy się pacjenta analizy zachowania własnego i innych uczestników grupy;
- stymuluje pamięć i percepcję, doskonali zdolności manualne.
Specyficzną formą rehabilitacji, która pozytywnie wpływa na układ nerwowy i wspomaga rozwój psychofizyczny jest muzykoterapia.
Rehabilitacja lecznicza to tylko jedna z form przywracania sprawności organizmu i włączania ozdrowieńca w życie. W odniesieniu do niektórych pacjentów lub osób niepełnosprawnych wspomagają ją dodatkowo rehabilitacja zawodowa i społeczna.
