Świąd, ból czy krwawienie w okolicy odbytu, dyskomfort podczas siedzenia, trudności z wypróżnianiem się – to tylko niektóre objawy choroby hemoroidalnej. Siedzący tryb życia, niewielka aktywność fizyczna i dieta uboga w błonnik sprzyjają rozwojowi tego dokuczliwego schorzenia. Szacuje się, że nawet 5% populacji krajów rozwiniętych na jakimś etapie życia wymaga zabiegowego leczenia guzków krwawniczych odbytu, a w niektórych grupach, na przykład wśród osób po 50. roku życia czy u kobiet w ciąży, zachorowalność sięga 50%.
Czym są hemoroidy?
Hemoroidy, zwane również guzkami krwawniczymi odbytu, to w rzeczywistości prawidłowe, pokryte błoną śluzową i podśluzową sploty tętniczo-żylne, występujące w kanale odbytu każdego człowieka. Leżą one powyżej linii grzebieniastej, czyli granicy między dwoma typami śluzówki, znajdującej się 2-3 cm od odbytu. Problem pojawia się, gdy hemoroidy nie opróżniają się z zalegającej w nich krwi, nadmiernie się uwypuklają i przesuwają poniżej linii grzebieniastej. Taki stan, zwłaszcza gdy towarzyszą mu nieprzyjemne objawy, nazywamy chorobą hemoroidalną. Klasyfikacja Golighera wyróżnia cztery stopnie zaawansowania choroby hemoroidalnej w zależności od położenia guzków krwawniczych:- stopień I – guzki nie wypadają z kanału odbytu
- stopień II – hemoroidy niekiedy (np. podczas parcia na stolec) uwypuklają się poza kanał odbytu, ale samoistnie do niego wracają
- stopień III – guzki wypadają z kanału odbytu podczas parcia i wymagają ręcznego odprowadzenia po jego zakończeniu
- stopień IV – uwypuklonych hemoroidów nie da się odprowadzić do kanału odbytu, są uwięźnięte lub mają cechy zakrzepicy
Przyczyny choroby hemoroidalnej
Istnieje wiele hipotez dotyczących rozwoju choroby hemoroidalnej, najczęściej wymienia się jednak następujące przyczyny:- zaburzenia przepływu krwi przez hemoroidy, np. zastój spowodowany uciskiem na okolicę odbytu (praca siedząca, jazda na rowerze), zwiększenie ciśnienia w układzie żylnym (ciąża) lub zwiększony napływ krwi do odbytniczych splotów tętniczo-żylnych
- osłabienie (spowodowane starzeniem się organizmu lub defektami genetycznymi) tkanki łącznej przymocowującej hemoroidy do głębiej leżących mięśni
- przerost lub zwiększone napięcie mięśnia zwieracza wewnętrznego odbytu, które utrudniają wypróżnianie się, sprzyjając poszerzeniom hemoroidów podczas parcia
Leczenie hemoroidów
Wybierając odpowiednią metodę leczenia hemoroidów, należy wziąć pod uwagę stopień zaawansowania choroby. W początkowej fazie zazwyczaj wystarcza wzbogacenie diety w błonnik, zwiększenie aktywności fizycznej, a w razie występowania nieprzyjemnych dolegliwości – miejscowe stosowanie preparatów łagodzących. II stopień zaawansowania wymaga już często leczenia zabiegowego. Metodami z wyboru są wówczas procedury mało inwazyjne, takie jak opaskowanie metodą Barrona, krioterapia, laseroterapia, diatermia jednobiegunowa, a przede wszystkim skleroterapia. Stopień IV oraz powikłania takie jak uwięźnięcie czy zakrzepica guzków krwawniczych wymagają leczenia chirurgicznego. W stopniu III rodzaj postępowania zależy od nasilenia objawów i preferencji pacjenta.
Skleroterapia w chorobie hemoroidalnej – na czym polega i komu pomoże?
Skleroterapia to metoda lecznicza znana od drugiej połowy XIX wieku, ale nadal zajmująca istotne miejsce w terapii ze względu na małą inwazyjność zabiegu i znikomy odsetek powikłań. Polega ona na wstrzyknięciu w okolicę nieprawidłowego naczynia substancji wywołującej w nim miejscowy stan zapalny. Prowadzi to do włóknienia, a ostatecznie do trwałego zamknięcia światła naczynia, czyli jego obliteracji. Skleroterapia w chorobie hemoroidalnej znajduje zastosowanie w postaciach o umiarkowanym zaawansowaniu, a więc w stopniu II i niektórych przypadkach stopnia III. Niekiedy stosuje się ją jako uzupełnienie chirurgicznych metod leczenia. Skuteczność metody ocenia się na ok. 90%, a u większości pacjentów efekty utrzymują się przynajmniej przez kilka lat. Związki chemiczne współcześnie stosowane w skleroterapii to 3% polidokanol, hydrochloromocznik, 5% roztwór fenolu w olejku migdałowym, chinina, hipertoniczny roztwór soli czy siarczan potasowy glinu z kwasem taninowym. Alergia na substancję obliterującą stanowi w zasadzie jedyne przeciwwskazanie do zabiegu, warto więc dowiedzieć się z wyprzedzeniem, jaki skład ma wykorzystywany preparat.
